Author :
Abstract
Ben felsefesi kavramı ile kastedilen, Beni merkeze alan ve ben üzerinde refleksiyonel düşünen felsefelerdir. Bu makalede Batıdaki Ben felsefesi ile Doğudaki Hak felsefesi arasındaki benzerlik ve farklılıklar üzerinde durulacaktır. Ben konusu ile Hak konusundan her biri ötekini desteklemektedir. Ben ile Hak, yerine göre biri birinin yerine geçebilmektedir. Bene yönelen Hakka, Hakka yönelen Bene yönelmiştir. Modern dünya görüşünde Ben, doğuştan olan bir ben değil, insan yapımı bir şey olarak, beşeri seçim ve kararların bir ürünü olarak görünen yapma, inşa edilen bir bendir. Oysaki Fichte’nin öncülük ettiği yol, düşünme önceliğine karşı eylem önceliğini ortaya koymaktır. Fichte Batı felsefesinde bu yolu açan istisnai bir filozoftur. O eylemi, var olmayı düşünmenin önüne koymuştur. Bunun yanı sıra tasavvuf felsefesi, Gerçek Ben dışındaki tüm benlere karşı insanlığı hep uyandırmaya çalışmıştır. Enel Hak felsefesi, hem Ben hem de Hak felsefesidir. Benin fenası, Hakkın bekasıdır. <
Keywords
Abstract
What is meant by the ‘I’ is the philosophy that places the ‘I’ in the center and has a reflectional view on the ‘I’. This article deals with the differences between the philosophy of the ‘I’ in the West and the philosophy of the ‘Truth’ in the East. The person who approaches to the ‘I’ will also approaches to the ‘Truth’ or vice versa. In the modern point of view, modern ‘I’ is not innate. It is something man made, a result of human intention and decision and something invented. In
Keywords
- Aristoteles (2011). Ruh Üzerine (çev. Z. Özcan). Ankara: Birleşik Yayıncılık.
- Attar, F. (2006). Mantıku’t-Tayr (çev. Y. Kececi). İstanbul: Kırkambar Yayınları.
- Ayni, M. A. (2000). Tasavvuf Tarihi. İstanbul: Kitabevi Yayınları.
- Berkeley, G. (1986). İnsan Bilgisinin İlkeleri Üzerine (çev. H. Turan). Ankara: Bilim Sanat Yayınları.
- Bursevi, İ. H. (2013). Şerh-i Rümuzat-ı Hacı Bayram Veli. İstanbul: Tasavvuf Yayın- ları.
- Bursevi, İ. H. (2012). Çıktım Erik Dalına. İstanbul: Büyüyen Ay Yayınları.
- Cevizci, A. (2014). Felsefe Tarihi. İstanbul: Say Yayınları.
- Cili, A. (2011). İnsan-ı Kamil (çev. H. Kılıç). İstanbul: Kurtuba Yayınları.
- Cüneyd Bağdadi (1985). Cüneyd-i Bağdadi ve Eserleri (haz. S. Ateş). İstanbul: Yeni Ufuklar Yayınları.
- Daye, N. (2013). Mirsadu’l-Ibad (çev. H. Uygur). İstanbul: İlk Yayınları.
- Descartes, R. (1980). Metod Üzerine Konuşma (çev. M. Karasan). Ankara: M.E.B. Yayınları.
- İbn Sina (1983). El-İşarat ve’t-Tenbihat (tahk. S. Dünya), Kahire.
- Gazali (1980). Kimya-yı Saadet (çev. Yavuz). İstanbul: Çile Yayınları.
- Gazali, (2010). Tasavvufun Esasları (çev. R. Yıldız). İstanbul: Dehliz Yayınları.
- Goethe, J. W. (2011). Faust (çev. İ. Cankorel). İstanbul: Doğu Batı Yayınları.
- Gölcük, Ş. (1979). Kelam Açısından İnsan ve Fiilleri. İstanbul: Kayıhan Yayınları.
- Guıgnon, C. (2004). On Being Authentic. New York and London: Routledge.
- Farabi (1990). El-Medinetü’l-Fazıla (çev. A. Arslan). Kültür Bakanlığı Yayınları.
- Farabi (1949). Kitab Ara Ehli’l-Medineti’l-Fadıla. Kahire.
- Fichte, J. G. (2011). Fichte (haz. A. Topakkaya). İstanbul: Say Yayınları.
- Fichte, J. G. (2006). Alman İdealizmi: Fichte (çev. E. A. Kılıçaslan, G. Ateşoğlu). Ankara: Doğu Batı Yayınları.
- Hacı Bektaş Veli (2007). Makalat (haz. A. S. Aykut). İstanbul: Etkileşim Yayınları.
- Hawk, R. (2012). Ben (çev. T. Er). İstanbul: Okyanus Yayınları.
- Heıdegger, M.(2014). Metafiziğe Giriş (çev. M. Keskin). İstanbul: Avesta Yayınları.
- Hume, D. (1986). İnsan Zihni Üzerine Bir İnceleme (çev. S. Evrim). Ankara: M.E.B.
- Husserl, E. (2010). Fenomenoloji Üzerine Beş Ders (çev. H. Tepe). Ankara: Bilge Su
- Huxley, A. (2012). Kadim Felsefe (çev. M. Yetkin). İstanbul: İthaki Yayınları.
- Izutsu, T. (2002). İslam Mistik Düşüncesi Üzerine Makaleler (çev. R. Ertürk). İstan- bul: Anka Yayınları.
- İbn Arabi (2009). Varlık, Yokluk ve Nefsin Mertebeleri (şerh. M. E. Erbili). İstanbul: Hayy Kitap.
- İbn Arabi (1988). El-Hikemu’l-İlahiyye. Kahire.
- Kant, I. (1980). Pratik Aklın Eleştirisi (çev. M. Tunçay). Ankara: Hacettepe Üni- versitesi Yayınları.
- Kaşani (2010). Tasavvufun Ana Esasları (çev. H. Uygur). İstanbul: Kurtuba Yayın-
- Konevi (2004). Tasavvuf Metafiziği (çev. E. Demirli). İstanbul: İz Yayıncılık.
- Konevi (2014). Vahdet-i Vücut ve Esasları (çev. E. Dumanlı). İstanbul: Kapı Yayın-
- Kuşeyri (2003). Kuşeyri Risalesi (çev. S. Uludağ). İstanbul: Dergah Yayınları.
- Kübra, N. (2010). Tasavvufta On Esas: Usulü’l-Aşere Şerhleri (haz. S. Gökbulut). İstanbul: İnsan Yayınları.
- Leibniz, G. W. (2011). Monadoloji (çev. D. Çetinkaya). İstanbul: Pinhan Yayınları.
- Massignon, L. (2006). Hallac-ı Mansur’un Çilesi (çev. İ. Birkan). Ankara: Ardıç
- Münevver, M. (2003). Tevhidin Sırları (çev. S. Uludağ). İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
- Nietzsche, F. (2007). Zerdüşt Böyle Buyurdu (çev. S. Irmak). Ankara: Elips Yayınla- rı.
- Öztürk, Y. N. (2007). Hallac-ı Mansur. İstanbul: Yeni Boyut Yayınları.
- Plotinus (2011). Dokuzluklar (çev. Z. Özcan). Ankara: Birleşik Yayıncılık.
- Rilke, R. M. (2007). Çünkü Zordur Sevgi (çev. K. Şipal). Ankara: Cem Yayınları.
- Rousseua, J. J. (2002). Yalnız Gezerin Düşleri (çev. H. F. Nemli). İstanbul: Ayraç
- Sadık, M. (2013). Risale-i Mahbub. İstanbul: Tasavvuf Yayınları.
- Schelling, F. W. (2006). Schelling: Yaşamı, Felsefesi, Yapıtları (haz. Ö. N. Soykan). İstanbul: MVT Yayıncılık.
- Sühreverdi (2011). Avarifü’l-Mearif (çev. D. Selvi). İstanbul: Semerkand Yayınları.
- Şeyh Bedreddin (2013). Varidat (haz. R. Yananlı). İstanbul: Tasavvuf Yayınları.
- Taylor, C. (1989). Sources of the Self. Cambridge: Harvard University Press. Öz: Ben felsefesi kavramı ile kastedilen, Beni merkeze alan ve ben üzerinde refleksiyonel düşünen felsefelerdir. Bu makalede Batıdaki Ben felsefesi ile Doğudaki Hak felsefesi arasındaki benzerlik ve farklılıklar üzerinde durulacaktır. Ben konusu ile Hak konusundan her biri ötekini desteklemektedir. Ben ile Hak, yerine göre biri birinin yerine geçebilmektedir. Bene yönelen Hakka, Hakka yönelen Bene yönelmiştir. Modern dünya görüşünde Ben, doğuştan olan bir ben değil, insan yapımı bir şey olarak, beşeri seçim ve kararların bir ürünü olarak görünen yapma, inşa edilen bir bendir. Oysaki Fichte‟nin öncülük ettiği yol, düşünme önceliğine karşı eylem önceliğini ortaya koymaktır. Fichte Batı felsefesinde bu yolu açan istisnai bir filozoftur. O eylemi, var olmayı düşünmenin önüne koymuştur. Bunun yanı sıra tasavvuf felsefesi, Gerçek Ben dışındaki tüm benlere karşı insanlığı hep uyandırmaya çalışmıştır. Enel Hak felsefesi, hem Ben hem de Hak felsefesidir. Benin fenası, Hakkın bekasıdır.. Anahtar Kelimeler: Ben felsefesi, hak felsefesi, Hallac-ı Mansur, Ene'l-Hakk, Fichte.
