Author:
Abstract
Bu çalışmanın temel amacı; fiziki bilgi alanı ile metafizik bilgi alanı arasında bulunan matematiksel bilginin yeri üzerine bir değerlendirme yapmaktır. Varlığın yaradılış hali metafiziksel bilgi olan “var olmak bakımından varlık” bilgisini gerekli kılmaktadır. Saf güç ve imkân olarak maddenin sûret yoluyla varlığa gelmesi duyulur âlemde cisim olarak adlandırılmaktadır. Cisim dünyasının sûretlerinin dış duyu ve iç duyu yoluyla nasıl bilgiye dönüştüğü araştırma konumuzun esasını oluşturmaktadır. Cisim dünyasında sûretlerin oluşturduğu ancak duyulur olmayan bilgi sahasının niceliksel alanı matematiksel bilgi olarak tarif edilebilir. Dolayısıyla matematiksel bilginin varlığın yaratılmasından sonraki varlık âleminin nicelikleriyle oluştuğu ve metafizik ile duyulur dünyanın arasında bir insan yeterliliği olarak ortaya çıktığı görülür. Çalışmanın odaklandığı diğer konu metafizik, matematik ve duyulur bilginin değişik medeniyet havzalarında nasıl algılandığı ve felsefe tarihinde hangi yönleriyle tartışıldığıdır. Öncelikle Antik Yunan’da Platon ve Aristoteles’in teorileriyle oluşan varlığın bilgiye konu oluşu niceliksel anlamda matematik bilgi olarak kısaca ele alınmıştır. Daha sonra İslâm medeniyetinde Meşşâî düşünce geleneğinin varlığa ve bilgiye bakışı ana hatlarıyla açıklanarak İslâm düşünce geleneklerinden kelâmın varlık ve bilgi teorisine değinilmiştir.
Keywords
Abstract
The primary purpose of this study is to evaluate the place of mathematical knowledge between the field of physical knowledge and the field of metaphysical knowledge. The state of being's creation necessitates the knowledge of "being in terms of being", which is metaphysical knowledge. The fact that matter comes into existence through form as pure power and possibility is called body in the sensible realm. The basis of our research is how the images of the body world are transformed into information through external and internal senses. In general, in the world of bodies, the quantitative domain of the non-sensible information field, which is formed by its images, can be described as mathematical knowledge. Therefore, it turns out that mathematical knowledge is formed by the quantities of the realm of existence after the creation of existence, and that there is a human competence between metaphysics and the sensible world. Another subject that the study focuses on is to explain how metaphysics, mathematics, and sensible knowledge are perceived in different civilizâtion basins and which aspects are discussed in the history of philosophy. First, the fact that the existence formed by the theories of Plato and Aristotle in the ancient Greek civilization basin is the subject of knowledge is briefly discussed. Then, the perspective of existence and knowledge of the peripatetic thought tradition in Islamic civilization is explained with the main lines and again, the theory of existence and knowledge of kalam, which is one of the Islamic thought traditions, is mentioned.