Author :
Abstract
Spinoza felsefesi, ontoloji temelli bütünlüklü felsefe olduğundan çok yönlü, birbirine zıt bakış açılarına olanak tanıyan bir yapıdadır. Felsefede hem kadim hem de güncel birçok tartışmayı bütünlüklü bir yapıyla tek bir merkezden hareketle çözümleme imkânı veren bu sistem, çağdaş nörobilimsel araştırmaların odak noktasında yer alan özgürlük sorununun da felsefi olarak tartışılmasına önemli bir zemin sunmaktadır. Çağdaş Psikoloji ve Nörobilim çalışmalarında özgürlüğü yadsıyan veya buna karşıt görüşler bulunmaktadır. Makalemizde bu çalışmalara değinilecek ve çalışmaların Spinoza ontolojisinden hareketle felsefi olarak çözümlemesi yapılacaktır.
Keywords
Abstract
Spinoza’s philosophy is an ontology-based holistic philosophy, it has a structure that allows for versatile and opposing viewpoints. This system, which provides the opportunity to analyze both ancient and contemporary debates in philosophy with a single center with a holistic structure, provides an important ground for the philosophical discussion of the problem of freedom, which is at the focus of contemporary neuroscientific research. In contemporary psychology and neuroscience studies, there are views that deny or oppose freedom. In our article, these studies will be mentioned and philosophical analysis of the studies will be made based on Spinoza ontology.
Keywords
- Aşar, H. (2017). Spinoza Felsefesinde Özgürlük. KARE(4), 17-35.
- Bennett, J. (1983). Teleology and Spinoza’s Conatus. Midwest Studies in Philosophy, 8, 143–160.
- Binet, A. (2016). Zihin ve Beyin. (B. Erdoğdu, Çev.) İstanbul: Aramis.
- Can, S., & Kılıç, S. (2019). Nöroteolojiik Açıdan Kesb Nazariyesi (Benjamin Libet Deneyi Çerçevesinde). Kader, 17(2), 380-397.
- Carman, T. (2008). Merleau-Ponty. London and New York: Routledge.
- Cihan, M. (2004). Spinoza'da İnsana Bakış. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(2), 177-190.
- Çelebi, E. (2010). Kozmolojik Birlik ve Ontolojik Çeşitlenme: İbn Arabi ve Spinoza Örneği . EKEV Akademi Dergisi (44), 49-60.
- Çelebi, E. (2011). Spinoza'da Tanrı ve İnsan Bağlamında Özgürlük Problemi. Felsefelogos, 15(40), 131-137.
- Çelebi, E., & Birgül, O. G. (2016). Spinoza Ateist Midir? L. Strauss, E.E. Harris’e Karşı. İnönü Üniversitesi Uluslararsı Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1), 253-270.
- Çelebi, E. (2020). Zihin-Beden İlişkisinin Ontolojik Düzlemi Üzerine Bir Değerlendirme. 10th ECLSS Conferences on Language and Social Sciences, (s. 340347). Almaty.
- Çelebi, E., & Önal , M. (2020). Psikofiziksel Paralelizm: Spinoza Örneği. B. E. University (Dü.), Euroasia Summit Congress on Scientific Researches and Recent Trends-7. içinde 2, s. 83-87. Azerbaijan: Baku Euroasian University.
- Çelebi, E., & Gütekin, A. (2020). Ontolojik Sınırların Belirsizliği: Yapay Zekâ, Mit ve Her (Aşk) Filmi Üzerinden Bir Değerlendirme. İnönü Üniversitesi Kültür ve Sanat Dergisi, 6(1), 40-46.
- Dahlbeck, M. D., & Dahlbeck, J. (2020). The moral fallibility of Spinoza’s exemplars: exploring the educational value of imperfect models of human behavior. Ethics and Education , 15(2), 260-274.
- Dais, D. (2020, Kasım 3). An Exploration of Free Will. 8 4, 2021 tarihinde www.freethink.com: https://www.freethink.com/culture/is-free-will-anillusion?amp=1 adresinden alındı
- Delgado, J. M. (1969). Physical Control of the Mind. Harper Collins Publishers.
- Eagleman, D. (2014). Beynin Gizli Hayatı. (Z. A. Tozar, Çev.) İstanbul: Domingo.
- Eagleman, D. (2016). Beyin Senin Hikayen. (Z. A. Tozar, Çev.) İstanbul: Domingo.
- Gholipour, B. (2020, 8 3). A Famous Argument Against Free Will Has Been Debunked. (E. Kingir, Düzenleyen) 5 3, 2021 tarihinde https://medium.com: https://medium.com/cogist/%C3%B6zg%C3%BCr-i%CC%87radeyekar%C5%9F%C4%B1-gelen-%C3%BCnl%C3%BC-bir-arg%C3%BCman%C3%A7%C3%BCr%C3%BCt%C3%BCld%C3%BC-bahar-gholipour20c54adc7a6 adresinden alındı.
- Maoz, U. (2021, mart 3). Building and Enhancing Resilience Through Free Will. 8 4, 2021 tarihinde www.psychologytoday.com: https://www.psychologytoday.com/us/blog/hope-resilience/202103/buildingand-enhancing-resilience-through-free-will adresinden alındı
- Negri, A. (2011). Aykırı Spinoza. (N. Çelebioğlu, & E. Canaslan, Çev.) İstanbul: Otonom Yayıncılık.
- Rocca, M. D. (2008). Spinoza. (B. Leiter, Dü.) New York: Routledge.
- Russell, B. (1973). Batı Felsefesi Tarihi 3 (Çev.: Muammer Sencer). Ankara: Bilgi Yayınevi.
- Spinoza, B. d. (2006). Geometrik Düzene Göre Kanıtlanmış ve Beş Bölüme Ayrılmış Olan Etika (Çev.: Hilmi Ziya Ülken). Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
- Spinoza, B. d. (2014a). Descartes Felsefesinin İlkeleri ve Metazifik Düşünceler (Çev.: Coşkun Şenkaya ). Ankara: Dost Kitabevi.
- Spinoza, B. d. (2014b). Mektuplar. (E. Ayhan, Çev.) Ankara: Dost kitabevi.
- Spinoza, B. d. (2015). Kısa İnceleme. (E. Ayhan, Çev.) Ankara: Dost Kitabevi.
- Spinoza, B. d. (2016). Ethica Geometrik Yöntemle Kanıtlanmış ve Beş Bo ̈lu ̈me Ayrılmıs ̧ Ahlak (Çev.: Çiğdem Dürüşken). İstanbul: Kabalcı Yayınevi. Öz: Spinoza felsefesi, ontoloji temelli bütünlüklü felsefe olduğundan çok yönlü, birbirine zıt bakış açılarına olanak tanıyan bir yapıdadır. Felsefede hem kadim hem de güncel birçok tartışmayı bütünlüklü bir yapıyla tek bir merkezden hareketle çözümleme imkânı veren bu sistem, çağdaş nörobilimsel araştırmaların odak noktasında yer alan özgürlük sorununun da felsefi olarak tartışılmasına önemli bir zemin sunmaktadır. Çağdaş Psikoloji ve Nörobilim çalışmalarında özgürlüğü yadsıyan veya buna karşıt görüşler bulunmaktadır. Makalemizde bu çalışmalara değinilecek ve çalışmaların Spinoza ontolojisinden hareketle felsefi olarak çözümlemesi yapılacaktır. Anahtar Kelimeler: Spinoza, yapay zekâ, ahlak, özgürlük, nörobilimsel deney.
