Author :
Abstract
Neoplatonizm, Stoacı felsefi düşüncenin egemen olduğu Roma’da doğmuş felsefi bir akımdır. Bu felsefi akımın kurucu filozofu Plotinus ortaya koyduğu sudûr nazariyesi ile hem Hristiyan hem de İslam dünyasını derinden etkilemiştir. Bir, Akli-İlke ve Nefs hipostazları çerçevesinde yaratılışı açıklayan ve bu yaratılış üzerinden duyulur kozmosu temellendiren Plotinus, ağırlıklı olarak varlık felsefesiyle ilgili yazılar kaleme almıştır. Plotinus, metafizik alanda Platon’un izinde derinlikli felsefi nazariyeler koyarken onun ideal devlet tasarımı konusunda Platon’u takip etmemesi ve bu alanda derinlikli bir eser veya eserler ortaya koymaması câlib-i dikkattir. Bu manada, ömrünün önemli bir bölümünü Roma imparatorluğunun başkenti Roma’da geçiren Plotinus’un siyaset felsefesiyle ilgili düşüncelerinin ne olduğu, nasıl bir perspektife sahip olduğu ve bir nazariye üretip üretmediği hususları tartışmaya açıktır. Bu makale, Plotinus’un siyaset felsefesiyle ilgili genel bakış açısını Enneadlar çerçevesinde ele almaktadır.
Keywords
Abstract
Neoplatonism is a philosophical movement that was born in Rome, where Stoic philosophical thought was dominant. Plotinus, the founding philosopher of the Neoplatonic philosophical movement, profoundly influenced both the Christian and Islamic worlds with his emanation theory. The Plotinus, who explained the creation within the framework of The One, The Intellect-Principle and The Soul (Nefs) hypostasis and based the perceptible cosmos on this creation, wrote mainly about the Metaphysics. While Plotinus put forth in-depth philosophical theories in Plato’s footsteps in the field of metaphysics, it is noteworthy that he did not follow Plato regarding the ideal state design and did not produce a profound work or works in this field. In this sense, Plotinus, who spent a significant portion of his life in Rome, the capital of the Roman Empire, is open to discussion on what his thoughts on political philosophy are, how his perspective is and whether he produces a theory. This article addresses Plotinus' general view of political philosophy within the framework of the Enneads.
Keywords
- Armstrong A. H. (1962). Plotinus. New York: Collier Books.
- Aydın, İ. H. (2001). Plotinus ve İki İslam Mütefekkirinde (Fârâbî ve İbn Sinâ’da) Sudûr Nazariyesinin Bir Değerlendirmesi. İslami Araştırmalar, 14 (1), 171-181.
- Bal, M. (2009). Roma’da Yeni Platonculuğun Kurucusu Plotinus ve Öğretisi. Doğu Batı Düşünce Dergisi, 50, 87-114.
- Bilgiç, E. (2012). M.S. III. Yüzyıl Roma-Sasani İhtilaflarına İlişkin Bir Değerlen- dirme: Pers Kralı I. Şapur’un Roma İmparatoru Valerianus’u Esir Alması. Mediterranean Journal of Humanities, II (2), 25-34.
- Blois, L. D. (1994). Traditional Virtues and New Qualities in Third Century Vi- ews of Empire Emperoship and Practical Politics. Mnemosyne, 47 (2), 166-176.
- Blois, L. D. (2006). Emperorship in a Period of Crises. Changes in Emperor Worship, Imperial Ideology and Perceptions of Imperial Authority in the Roman Empire in the Third Century A.D. The Impact of Imperial Rome on Religions, Ritual and Religious Life in the Roman Empire. (Ed. L. de Blois & P. Funke & J. Hahn). Leiden-Boston: Brill, 268-278.
- Braid, M. T. (1980). Plotinus’ Ethical Theory? Iqbal Review, 72-79.
- Cicero (2019). Yasalar Üzerine. (Çev. C. C. Çevik). İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
- Deniz, G. (2011). Gazâlî’yi Anlamanın Usulü. Diyanet İlmi Dergi, 47 (3), 7-26.
- Evangeliou, C. (1992). Plotinus’s Anti-Gnostic Polemic and Porphyry’s Against the Christians. Neoplatonism and Gnosticism. (Ed. R. T. Wallis & J. Bregman). Albany: State University of New York Press, 111-128.
- Gazzâlî. (2005). Mümkün Âlemlerin En İyisi. (Çev. M. Kaya). İslâm Filozoflarından Felsefe Metinleri. İstanbul: Klasik Yayınları, 403-407.
- Gerson, L. P. (2016). Plotinus and the Platonic Response to Stoicism. Routledge Handbook of Stoicism. (Ed. J. Sellars). London: Routledge, 44-55.
- Homeros (2019). Odysseia. (Çev. A. Erhat & A. Kadir). İstanbul: Türkiye İş Banka- sı Kültür Yayınları.
- Işıldak, M. (2010). Stoa Felsefesinin Güçlü Roma Devletinde Gelişmesinin Roma Hukukuna Yansıyan Sonuçları. Hukuk Felsefesi ve Sosyolojisi Arkivi, 20, 165179.
- Kaya, Y. (2014). Mutluluk Öğretisi Bağlamında Stoa Felsefesi. (Yüksek Lisans Tezi). Malatya: İnönü Üniversitesi.
- McGroarty, K. (2000). Does the Mystic Care? The Ethical Theory of Plotinus. Maynooth University Record. http://mural.maynoothuniversity.ie/37/2/Does_the_mystic_care%5B1%5D._T he_ethical_theory_of_Plotinus.pdf, 11-14.
- Molacı, M. (2017). Hegel Sonrası Felsefe Tarihçiliği: Stoacılık Örneği. Özne: Felsefe, Bilim ve Sanat Yazıları, 27, 161-196.
- O’meara, D. J. (1984). Neoplatonist Conseption of the Philosopher-King. Plato and Platonism. (Ed. J. M. van Ophuijsen). Washington, DC: The Catholic of America Press, 278-291.
- O’meara, D. J. (1993). Plotinus. New York: Oxford University Press.
- O’meara, D. J. (2003). Platonopolis: Platonic Political Philosophy in Late Antiquity. Oxford: Clarendon Press.
- Ören, E. (2017). Stoacı Düşüncede Kozmopolitanizm. Asos Journal: The Journal of Academic Social Science, 49, 304-315.
- Özdemir, M. B & Durgun, F. (2011). Antikitenin Öğrettikleri: Yeni Çağ Avrupa Düşüncesinde Yeni Stoacılık. İnsan ve Toplum Dergisi, 1 (1), 25-44.
- Platon (2018). Devlet. (Çev. S. Eyuboğlu & M. A. Cimcoz). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
- Plato (2016). Laws. (Trans. T. Griffith). Cambridge: Cambridge University Press.
- Plotinus (1991). The Enneads. (Trans. S. MacKenna). London: Faber and Faber.
- Porfiryus (2017). Plotinus’un Hayatı ve Çalışmalarının Düzenlenmesi Hakkında. (Çev. M. M. Karakaya). Eskiyeni, 35, 113-150.
- Rist, J. M. (1967). Plotinus: The Road the Reality. Cambridge: Cambridge University Press.
- Robertson, D. G. (2008). Talk, Ethics and Politics in Plotinus. Dionysius, 26, 61- 72.
- Robertson, D. G. (2019). Plotinus on Disorderly Men in Political Communities. Politeia, 38 (1), 1-18.
- Schall, J. V. (1985). Plotinus and Political Philosophy. Gregorianum, 66 (4), 687-707.
- Siniossoglou, N. (2008). Plato and Theodoret: The Christian Appropriation of Platonic Philosophy and the Hellenic Intellectual Resistance. Cambridge: Cambridge Uni
- Song, E. (2009). The Ethics of Descent in Plotinus. Hermathena, 187, 27-48.
- Stamatellos, G. (2007). Plotinus and the Presocratics. Albany, NY: State University of New York Press.
- Uždavinys, A. (2009). The Heart of Plotinus: The Essential Enneads. Bloomington: World Wisdom.
- Wolin, S S. (2004). Politics and Vision: Continuity and Innovation in Western Political Thought. Princeton: Princeton University Press. Öz: Neoplatonizm, Stoacı felsefi düşüncenin egemen olduğu Roma’da doğmuş felsefi bir akımdır. Bu felsefi akımın kurucu filozofu Plotinus ortaya koyduğu sudûr nazariyesi ile hem Hristiyan hem de İslam dünyasını derinden etkilemiştir. Bir, Akli-İlke ve Nefs hipostazları çerçevesinde yaratılışı açıklayan ve bu yaratılış üzerinden duyulur kozmosu temellendiren Plotinus, ağırlıklı olarak varlık felsefesiyle ilgili yazılar kaleme almıştır. Plotinus, metafizik alanda Platon’un izinde derinlikli felsefi nazariyeler koyarken onun ideal devlet tasarımı konusunda Platon’u takip etmemesi ve bu alanda derinlikli bir eser veya eserler ortaya koymaması câlib-i dikkattir. Bu manada, ömrünün önemli bir bölümünü Roma imparatorluğunun başkenti Roma’da geçiren Plotinus’un siyaset felsefesiyle ilgili düşüncelerinin ne olduğu, nasıl bir perspektife sahip olduğu ve bir nazariye üretip üretmediği hususları tartışmaya açıktır. Bu makale, Plotinus’un siyaset felsefesiyle ilgili genel bakış açısını Enneadlar çerçevesinde ele almaktadır. Anahtar Kelimeler: Plotinus, siyaset felsefesi, politika, ideal devlet, etik, bilge, Stoacılık.
