Summary
İbn Rüşd’ün Cevâmi‘u’l-Mantık’ının Bir Parçası Olarak Cevâmi‘u Kitâbi’l-Hatâbe ve Telif Tarzı Üzerine
İbn Rüşd mantık ve felsefe tarihinde büyük şarih olarak bilinmektedir. O, felsefenin alt dallarını konu edinen eserler üzerine olduğu gibi mantığın alt dallarını konu edinen farklı eserler üzerine de farklı tarzlarda şerhler yazmıştır. Gençlik dönemi ürünlerinden olan Cevâmi‘u’l-Mantık (Mantık Küçük Şerhleri) onun bu yazım tarzlarından biri olan cevâmi‘lerin somut örnekleridir. Orijinal Arapçaları kaybolmuş olup günümüze İbranî-Arapça versiyonları ile İbranice ve Latince çevirileri ulaşmış olan bu risalelerden üçü Charles E. Butterworth tarafından neşredilmiş ve İngilizceye çevrilmiştir. İbn Rüşd’ün Cevâmi‘u’l-Mantık’ındaki risalelerden biri de Cevâmi‘u Kitâbi’l-Hatâbe’dir (Retorik Küçük Şerhi). Bu makalede biz Cevâmi‘u Kitâbi’l-Hatâbe’yi Cevâmi‘u’l-Mantık’ın bir parçası olarak ele alacak ve onu tarihi, ismi, içeriği, telif tarzı, mantık tarihindeki ve mantık öğretimindeki yeri açısından betimlemeye çalışacağız. Ayrıca İbn Rüşd’ün yazdığı Cevâmi‘u’l-Mantık üzerindeki Fârâbî etkisini Cevâmi‘u Kitâbi’l-Hatâbe örnekliğinde göstermeye ve Telhîsu Kitâbi’l-Hatâbe elimizdeyken bizim için Cevâmi‘u Kitâbi’l-Hatâbe’nin varlığının ne anlam ifade ettiği sorusuna yanıt aramaya çalışacağız.
Keywords
İbn Rüşd, Fârâbî, mantık, cevâmi‘, Cevâmi‘u Kitâbi’l-Hatâbe.
