Summary
Fârâbî’nin Retorik Anlayışının Özgünlüğü
Retorik en genel kullanımıyla konuşma yaparken bir ikna etme sanatıdır. Antikçağda Platon retoriği eleştirmiştir. Platon’un bu eleştirileri retoriği tamamen yok sayma değil, daha çok retoriğe kavramsal bir çerçeve kazandırma girişimidir. Çünkü Platon’un retorik hakkındaki eleştirileri ileride Aristoteles tarafından karşılık bulmuş ve retoriğe metodik olarak yeni bir boyut kazandırılarak ikna etme sanatı olarak nitelendirilmiştir. Çalışmanın konusu “Fârâbî’ye Göre Retorik Sanatı” bağlamında kavramsal çerçeveyi belirlemektir. Fârâbî,’de Aristoteles gibi düşünmektedir. Filozofa göre de retorik bir ikna etme sanatıdır. Fârâbî için ilimler içerisinde Mantık’ın önemi bilinir. Fârâbî, retorikten bahsederken yine Mantık’ın kıyasî önermelerinin farklı biçimlerinden faydanılması gerektiğini açıklar. Filozofa göre retorik yapmanın iki önemli metodu vardır: Örtük Kıyas ve Örneklem. Bu iki metot retorik sanatının temelini oluşturur. Fârâbî’nin bu metotları önermesindeki temel gaye, Platon’un retorik hakkındaki eleştirilerine karşılık retoriğin mantıksal bir örgü içinde yapılmasını ispatlamak içindir. Bunun dışında retorik yapan kişi için beden dili, ses tonunu ayarlaması gibi farklı biçimlerde retoriği uygulama biçimlerinden bahsetmektedir. Fârâbî’nin retorik hakkındaki bu görüşleri günümüz açısından da hala canlılığını koruyor görünmektedir. Bu anlamda retorik hakkındaki görüşleri de sistemli ve tutarlı bir görünüm arz etmektedir.
Keywords
İslam felsefesi, Fârâbî, Platon, Aristoteles, retorik, mantık.
